Reflower in NRC Slim Leven: Hoe kies je duurzame bloemen? En andere tips voor een perfect valentijnsboeket

Uit NRC 12-2-2024 door Vera van Winkelen

De weken voor Valentijnsdag zijn traditiegetrouw spitsuur voor bloemenkwekers. Vooral rozen zijn geliefd. Maar denk je aan het milieu, dan kun je beter andere bloemen cadeau doen. De Nederlandse tulp is bijvoorbeeld, vanwege de groei in de volle grond in plaats van in een kas, het hele jaar door een van de duurzamere keuzes – afhankelijk van of er veel bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt.

Hoe kies je een boeket waar je (potentiële) geliefde blij van wordt? En waarom is de roos zo’n populaire Valentijnsbloem? Speciaal voor de dag van de liefde zetten we in deze gids artikelen op een rij over bloemen.

1. WAAROM KOPEN WE RODE ROZEN VOOR VALENTIJNSDAG?

De rode roos is de koningin der bloemen en met minder dan de koningin wil je het niet doen, zei Ger Kleis eerder in NRC. Hij schreef in 2007 het boek De rozenteelt in Nederland , een cultuurgeschiedenis van Nederlandse rozenkwekers. In Oud-Griekse geschriften werd de roos beschreven als ‘koningsbloem’, zegt Kleis in het artikel, en ook in de Middeleeuwen was de roos volgens hem een bijzonder symbool in de kerk: Maria werd afgebeeld met een rode en witte roos. „Wit stond voor maagdelijkheid en rood voor passie. De passie voor Maria werd op den duur passie in de liefde.”

Opvallend is overigens wel dat in 2023 in de twee weken voor 14 februari meer tulpen dan rozen werden verkocht op de bloemenveiling Royal FloraHolland in Aalsmeer. Er werden 160 miljoen tulpen verhandeld tegenover 151 miljoen rozen. Ter vergelijking: in een doorsnee week de maand daarvoor waren dat nog 50 miljoen rozen en 65 miljoen tulpen. Daarvan is zo’n 85 procent bestemd voor het buitenland.

2. WAT VOOR VALENTIJN IS DE NEDERLANDER?

De Nederlander is een zuinige Valentijn zag een NRC-redacteur tijdens een eerdere rondgang langs verschillende bloemenwinkels op Valentijnsdag. En dat is al eeuwen zo, ontdekte ze. De Nederlander koopt liever één rode roos dan een heel boeket. Maar er zijn uitzonderingen.

3. WAAR KOMEN AL DIE BLOEMEN VANDAAN?

Bloemen komen lang niet allemaal meer uit de Nederlandse kas of volle grond. Door stijgende energie- en loonkosten, strengere regels en achterblijvende verkoopprijzen zijn honderden oer-Hollandse bedrijven vertrokken naar gunstiger oorden zoals de hooglanden van Kenia. Van de 1.000 hectare rozengrond die er twee decennia geleden was in Nederland, is nu nog maar 150 hectare over. Ondanks kritiek op de lage lonen en vervuiling floreert de bloemensector in Kenia. NRC reisde af naar ‘het beloofde land’ en sprak met telers en medewerkers.

4. HOE KIES JE EEN DUURZAAM BOEKET?

De bloementeelt heeft impact op het klimaat. Een boeket grote rozen is qua CO₂-uitstoot te vergelijken met 200 gram rundvlees of een autorit van 20 kilometer. De uitstoot wisselt sterk per soort, en is vooral hoog bij bloemen uit een verwarmde kas, bloemen die zijn geteeld op potgrond of met het vliegtuig uit een ander land komen.

Niet echt romantisch om over die vervuiling na te denken, en je hoeft er ook niet wakker van te liggen als je een boeket wilt kopen voor je Valentijn, zei een woordvoerder van Milieu Centraal eerder in NRC: een vliegreis is nog altijd veel slechter. Maar de mogelijkheid om een duurzame keuze te maken heb je wel. Met deze tips kies je een ‘groene’ bos.

• Neem seizoensbloemen of ga naar een pluktuin. Bloemen die met het vliegtuig uit het buitenland komen of worden gekweekt in een verwarmde kas veroorzaken veel CO₂-uitstoot. Beter is te kiezen voor seizoensbloemen uit de volle Nederlandse grond. Vraag je bloemist naar een soort van de Nederlandse akker. Of bezoek eens een pluktuin, daar pluk je zelf je bos bij elkaar.
• Let op keurmerken. Naar een duurzaam boeket moet je in de supermarkt vaak met een lichtje zoeken, maar er zijn keurmerken voor een ‘schoon’ bosje bloemen. Die laten zien of een boeket een beperkte CO₂-uitstoot heeft, onbespoten is of uit de eerlijke teelt (de boer heeft er bijvoorbeeld een kostendekkende prijs voor ontvangen) afkomstig. Dit artikel uit 2015 gidst je langs de bekendste consumentenkeurmerken – die anno 2024 nog steeds gelden. Milieu Centraal heeft een keurmerkenwijzer die een overzicht biedt van alle labels.
• Zoek een duurzame bloemist bij jou in de buurt. Die vind je in de ‘barometer duurzame bloemist’, een lijst met bloemenzaken die duurzamer werken. Gecertificeerde bloemenzaken moeten onder andere een percentage van hun bloemen en planten duurzaam inkopen.
• Kweek je eigen boeket in je bloementuintje. Voor aankomende Valentijnsdag is het te laat, maar wie nu begint heeft hier volgend jaar profijt van: zo kweek je je eigen boeket in je bloementuintje. Misschien een leuke valentijnsactiviteit? Plukken kan van april tot en met augustus. En meedoen kan ook zónder tuin: met een bak op het balkon kweek je ook de prachtigste bloemen.
• Kunstbloemen zijn beter voor het milieu dan geplukte bloemen, als je ze langere tijd gebruikt. Kunstbloemenbibliotheek Reflower liet de uitstoot van een van hun boeketten nameten. Die kwam uit op 1,97 kilogram CO₂-uitstoot (een ‘echt’ boeket grote rozen, orchideeën of gerbera’s kan oplopen tot 4 kg CO₂-uitstoot). En de namaakbloemen gaan jaren mee. De kosten voor zo’n plastic boeket kunnen overigens snel oplopen. Gemiddeld kosten kunstbloemen zo’n 12 euro per steel met uitschieters naar 40 euro. Wie van afwisseling houdt kan terecht bij een bloemenbibliotheek – wie even googelt ziet een ruim aanbod van bedrijven die boeketten verhuren.

5. HOE HOUD JE BLOEMEN ZO LANG MOGELIJK MOOI?

Heb je een mooie bos uitgezocht, dan wil je daar ook zo lang mogelijk van genieten.

• Snijd de stelen recht af. Het is even wennen, maar met schuin afsnijden verkort je de levensduur van de plant, doordat het snijvlak wijder is en de kans op binnendringende bacteriën groter. Snijd zo’n 5 centimeter van de steel met een schoon en scherp mes om oude schimmels en bacteriën kwijt te raken. Gebruik een scherp mes of een knipschaar. Een bot mes drukt de haarvaten dicht waardoor de bloem minder water kan opnemen.

• Gebruik een schone vaas en haal blad weg aan de onderkant van de steel.Zo voorkom je dat er restbacteriën van je vorige bos in het water komen. Bladeren die in het water hangen gaan snel rotten en pluk je het beste af.